Tarihte Bugün

29-Ekim

Kızılay Haftası

1863. İsviçreli Henri Dumant Kızılhaç'ı kurdu.

1923. Cumhuriyet ilan edildi. Mustafa Kemal Paşa cumhurbaşkanı seçildi.

1927. Irak'ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu.

1936. Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında, Eribe Hanım paraşütüyle yere çakılarak öldü. Eribe Hanım tayyareci Vecihi'nin kızıydı.

1954. Dr.Hikmet Kıvılcımlı Vatan Partisi'ni kurdu.

1956. İsrail ordusu, Mısır sınırını geçti, Sina yarımadasını işgal etti.

1960. Milli Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi Rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti.

1961. "Devrim" adıyla üretilen ilk otomobil Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e hediye edildi.

1968. Milano'da düzenlenen kısa metrajlı film gösterisinde, Türkiye'den "Ebru" adlı film, "liyakat diploması" aldı.

1978. Sağcılar, Tokat'ta solcuların gittiği kahveyi, taradı, 3 kişi öldü.

Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş Almanya'da ülkücülere bir konuşma yaptı, "Bize açıkça katil derlerse ağızlarını yırtarım" dedi.

1979. İstanbul Paşakapısı Cezaevi'nde, ayaklanma çıktı. 523 tutuklu 12 gardiyanı rehin aldı.

Aynı gün Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü Yaşar Nabi Nayır'a verildi.

1983. Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) Genel Başkanı Turgut Sunalp "Faşizm komünizm kadar tehlikeli değildir," dedi.



Bugün Doğanlar:
1864. Döneminin önemli kadın yazarı ve ilk çevirmen Fatma Aliye Hanım.

1897. Nazi Almanyası'nın propaganda bakanı Joseph Goebbels.


Bugün Ölenler:
1924. Fransız yazar Anatole France.

1949. Şair ve yazar İbrahim Alaettin Gövsa.

1981. Türkiye İşçi Partisi kurucularından sendikacı Rıza Kuas.

 

30-Ekim

1918. Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı devleti ile galip devletler arasında Mondros Mütarekesi imzalandı.

Aynı gün Çekoslovakya'da cumhuriyeti ilan edildi.

1923. Mustafa Kemal Paşa başbakanlığa İsmet Paşa'yı (İsmet İnönü) atamıştı. İsmet Paşa'nın kurduğu hükümet Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde güvenoyu aldı.

1937. Ankara Gar Binası törenle açıldı.

1956. İngiltere ve Fransa, İsrail ve Mısır'a Süveyş Kanalı'nı 12 saat içinde terk etmelerini bildirdi.

1942. İngiliz ordusu, El Alameyn'de Alman ordusuna saldırıya geçti.

1961. Zam talebiyle sakal uzatma eylemi yapan Devlet Su İşleri işçileri, ücretler artırılınca sakallarını törenle kestiler.

1973. İstanbul'da Boğaziçi Köprüsü törenle açıldı.

1976. Almanya'da yapılan Dünya Aşçılar Olimpiyatı'nda, Türkiye ekibi birinci oldu.

1979. 15 hükümlü Artvin Cezaevi'nden kaçtı.

1980. Bülent Ecevit, Cumhuriyet Halk partisi genel başkanlığından istifa etti.

1982. Gökçeada dışına canlı hayvan çıkarma yasağı kaldırıldı.

1983. Erzurum ve Kars'ta deprem:1, 330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı.



Bugün Doğanlar:

1885. Amerikalı şair Ezra Pound.

1960. Arjantinli futbolcu Diego Maradona.


Bugün Ölenler:

1936. Göz doktoru Esat Paşa (Işık).

1993. Dilbilimci Ömer Asım Aksoy.

 

paylaşımın için saol

 

31-Ekim
1923. Seferberlik kaldırıldı.

1924. Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet'in 1. Yıldönümünde, "Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir" dedi.

1925. Kaçar Hanedanlığı sona erdi.

1952. Amerika Birleşik Devletleri, ilk hidrojen bombası denemesini orta Pasifik'te Marshall adalarında yaptı.

1956. İngiliz ve Fransız kuvvetleri, Süveyş'i bombalamaya başladı.

1960. Milli Birlik Komitesi'nin öğretim üyelerini üniversiteden atmasını protesto eden Ortadoğu Teknik Üniversitesi Rektörü Turhan Feyzioğlu istifa etti.

1961.Tanin gazetesindeki yazılarında komünizm propagandası yaptıkları ileri sürülen Aziz Nesin ile genel yayın müdürü İhsan Ada beraat ettiler.

1963. Askeri Yargıtay, Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in idamını onayladı.

Aynı gün 50. defa milli formayı giyen Fenerbahçeli futbolcu Lefter Küçükandonyadis'e şeref madalyası verildi.

1968. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson Vietnam'ın bombalanmasını "durdurun" emri verdi.

1970. Türkiye İşçi Partisi Büyük Kongresi Behice Boran'ı genel başkan seçti.

1972. yargılanmakta olan Profesör Uğur Alacakaptan için 6, asistan Uğur Mumcu için15 yıl hapis istendi.

1975. Bankaların ikramiye ve hediye vermesi yasaklandı.

1984. Hindistan Başbakanı İndira Gandhi'yi Sih muhafızı öldürdü.

1989. Turgut Özal, 263 oyla Türkiye'nin 8.cumhurbaşkanı seçildi.

1992. Başbakan Süleyman Demirel, PKK güçlerine silah bırakma çağrısı yaptı. "Teröristler etkisiz hale gelinceye kadar Türk ordusu Zaho'da kalacaktır" dedi.

1992. Vatikan dünyanın güneş etrafında döndüğünü söyleyen Galileo'nun haklılığını teslim etti.

2000. Yatağan Termik Santralı çevresinde hava kirliliği sınır değerleri aştı, santralin 3 ünitesi durduruldu, ilçe halkına "sokağa çıkmayın" çağrısı yapıldı.

Bugün Doğanlar:
1620. İngiliz yazar John Evelyn.

1866. Milliyetçi Çin önderi Çang Kay Şek.

Bugün Ölenler
1661. Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa.

1932. Eski sadrazamlardan Ali Rıza Paşa.

1963 Türk müziği sanatçısı Mesut Cemil.

1993. Edebiyat eleştirmeni Profesör Berna Moran.

 

1 Kasım


1922. 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla sona erdi.

1755. Portekiz'in başkenti Lizbon'da deprem. Şehrin üçte ikisi yıkıldı, 60 bin kişi öldü.

1928. Latin temeline dayanan yeni Türk harfleri kabul edildi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya altın levha üzerine kabartma bir alfabe hediye edildi.

1934. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi.

1946. Kahire'de yapılan uluslararası yüzme yarışmalarında İbrahim Sulu 400 metrede birinci oldu.

1954. Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu.

1956. Macaristan Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Başbakan Imre Nagy Macaristan'ın tarafsız bir devlet olarak tanınmasını istedi.

1956. Akis dergisi sahibi Metin Toker, 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Toker'in, İstanbul Milletvekili Mükerrem Sarol'a yayın yoluyla hakaret ettiği ileri sürülüyordu.

1959.Kongo'da Beyaz karşıtı ayaklanmalar sonrası milliyetçi lider Patrice Lumumba tutuklandı.

1961. Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi'nde geçmişteki hataları nedeniyle suçlanan Josef Stalin'in naşı Moskova Kızıl Meydandaki mozoleden çıkarıldı.

1962. Sovyetler Birliği Mars'a ilk roketi fırlattı.

1966. Çanakkale Boğazı'nda bir Rus şilebi ile çarpışan Derince araba vapuru battı; 7 kişi öldü.

1967. Rum polisi, Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Rauf Denktaş'ı adaya gizlice girerken yakaladı ve tutukladı.

1968. Aydınlık Sosyalist Dergi yayımlanmaya başladı.

1971. Hindistan'da kasırga. 5000 kişi öldü,1500 kişi evsiz kaldı.

1982. Ataol Behramoğlu, Asya -Afrika Yazarlar Birliği'nin Lotus Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

1990. Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri Mehmet Ali Eren ve Mahmut Alınak, Kürtçe konuşma ve yazmanın serbest bırakılmasını istediler.

1993. Cumhuriyet tarihinin ilk Din Şûrası toplandı. Başbakan Tansu Çiller toplantıda başını örterek ayet okudu.

1994. Trabzonspor, İngiliz Aston Villa futbol takımını eledi. Böylece Trabzonspor, UEFA Kupası'nda 3. tura çıktı.

1999. Türkiye İşçi Partili 7 gencin katledilmesi sanıklarından Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı 7'şer kez idam cezasına çarptırıldı. Aynı davada, Haluk Kırcı da 7 kez idam cezası almıştı.



Bugün Doğanlar:

1935. Edebiyata toplumsal ve kültürel politika açısından bakışıyla ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusundaki görüşleriyle tanınan Filistin asıllı Amerikalı edebiyat eleştirmeni Edward Said.



Bugün Ölenler:

1958. Şair Yahya Kemal Beyatlı

1959. Tiyatro ve sinema sanatçısı Halide Pişkin.

1972. Amerikalı şair Ezra Pound.

 

3-KASIM

1926. Atatürk'e karşı planlanan İzmir Suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi.
1941. İlk Basın Konseyi Türk Basın Birliği'nin kongresi toplandı.
1948. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimini Harry Truman kazandı.
1957. Laika adlı köpek, Sputnik 2 Sovyet uydusuyla uzaya gönderildi.
1959. İsrail'de, seçimlerini David Ben Gurion'un İşçi Partisi kazandı.
Aynı gün Türkiye'de Leyla Gencer, Azra Gün ve Aydın Gün Devlet Operası'ndan istifa etti.
1961. Burmalı diplomat U Thant, Birleşmiş Milletler genel sekreteri seçildi.
1981. Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit uluslararası bir ajansa demeç verdiği gerekçesiyle 4 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1982. Mehmet Ali Ağca'nın suç ortağı olarak aranan Musa Serdar Çelebi Almanya'da tutuklandı.
1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Güneydoğu Anadolu Projesi, GAP kapsamındaki Atatürk Barajı'nın temelini attı. Barajın dünyanın 5. büyük barajı olacağı açıklandı.
1985. Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP feshedilerek Sosyal Demokrat Halkçı Parti, SHP'ye katıldı.
Aynı gün; iki Fransız ajan, Yeni Zelanda'da Greenpeace gemisi Rainbow Warrior'u batırmaktan suçlu bulundu.
1988. Türk PEN Yazarlar Derneği kuruldu. Başkan: Yaşar Kemal.
1989. İzmir kadın sığınma evi kapatıldı.
1990. İstanbul'da Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı açıldı.
1993. Aziz Nesin, "Türk milleti sahtekârdı" dediği için dava açıldı. Nesin, ; tek celsede beraat etti.
Aynı gün Galatasaray Futbol Takımı İngiltere'nin Manchester United takımını eledi. Böylece Şampiyonlar Ligi'ne katılan ilk Türkiye takımı oldu.
1994. Türkiye ile İsrail arasında teröre karşı işbirliği anlaşması imzalandı.
1996. Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında bir Mercedes arabayla bir kamyon çarpıştı. Arabada bulunan Ülkü Ocakları eski başkanı ve Bahçelievler Katliamı sanığı Abdullah Çatlı, eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ve eski güzellik kraliçesi Gonca Us öldüler, DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Emin Bucak yaralandı. "Susurluk Olayı" adıyla anılan olaydaki arabanın içinde susturuculu silahlar bulundu. Devlet-siyaset-mafya ilişkileri açığa çıktı.
1999. Galatasaray Futbol Takımı Milan'ı 3–2 yendi. UEFA Kupası'na katılma hakkı kazandı.

Bugün Doğanlar:
1901. General Charles de Gaulle'ün aktif bir, destekçisi olarak, onun iktidarında 1958–68 arasında Kültür Bakanlığı da yapan ve İnsalık Durumu adlı romanıyla bilinen Fransız romancı, sanat tarihçisi ve politikacı André(-Georges) Malraux.
1903. Büyük bunalım döneminde ABD'nin güney eyaletlerindeki insani koşulları belgeleyen ve Amerikan halk mimarlığını yorumlayan fotoğraflarıyla ünlü Amerikalı fotoğrafçı Walker Evans.
1933.. Toplumun en yoksul kesimlerinin sorunlarına eğilmesiyle tanınan ve refah ekonomisi ve fırsat eşitliği konularında iktisat bilimine yaptığı katkılardan ötürü 1998 Nobel İktisat Ödülü'ne değer görülen Hüntli iktisatçı Amartya Sen.

Bugün Ölenler:
1954. Fransız ressam Henri Matisse.
1969. Milli takım ve Fenerbahçe kaptanı Zeki Rıza Sporel.
1982. Ressam ve sanat eleştirmeni Osman Zeki Çakaloz.
1990. Prof. Dr. Nusret Fişek.
1997. Türkiye'nin ilk hava durumu yorumcusu, gazeteci Ali Esin.

 

4 Kasım 2007

1875. "Kadınlar için Ayine" dergisi Selanik'te yayına başladı.
1933. Yunanistan hükümeti Mustafa Kemal Paşa'nın doğduğu eve bir anı levhası koydu. Levhada "Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir." yazıyordu.
1937. Mark Twain Cemiyeti Atatürk'e madalya verdi.
1946. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü, UNESCO, kuruldu.
1947. Bulgaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.
1950. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve "Bölgesel ve Azınlık Diller Avrupa Şartı" kabul edildi.
1969. Yılın ilk boykotu Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde başladı.
Cumhuriyet Senatosu 27 Mayıs 1960'da siyasi hakları ellerinden alınan eski Demokrat Partililerin haklarını iade etti.
1977. Birleşmiş Milletler, Güney Afrika'ya silah satışını yasakladı.
1979. İran'ın başkenti Tahran'da İslam Devrimi günlerinde Amerikan Elçiliği'ni basan İranlı öğrenciler 60 elçilik personelini rehin aldı.
Aynı gün Almanya Yeşiller Partisi kuruldu.
1980. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Cumhuriyetçi aday Ronald Reagan başkanlığı kazandı
1981. Milli Güvenlik Konseyi, Yüksek Öğretim Kanununu onayladı. Yükseköğretim Kurulu, YÖK, daha sonra bu kanuna göre kuruldu.
1984. 2. Avrupa-Asya Maratonu'nu Mehmet Yurdadön kazandı.
1992. Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat aday Bill Clinton başkan başkanlığı kazandı
1995, İzmir'de sel: 65 ölü, yüzden fazla yaralı.

Bugün Doğanlar:
1771. İskoç yazar James Montgomery

Bugün ölenler;
1847.Alman besteci Felix Mendelsohn-Bartholdy;
1968. Gazeteci ve yazar Refi Cevat Ulunay;
1982. "Şeyhülmuharrin" unvanlı gazeteci Burhan Felek ve gazeteci Adil Ilıcak.
1983. Yazar, gazeteci Doğan Avcıoğlu;
1984. Şair Ümit Yaşar Oğuzcan.
1990. Arkeolog Prof. Dr. Kenan Erim.

 

5 Kasım

1854. İngiliz- Fransız Birleşik Donanması Kırım savaşında Rus donanmasını yenilgiye uğrattı.
1914. Kıbrıs'ın yönetimi Osmanlı İmparatorluğu'ndan İngiltere'ye geçti.
1918. Yunanistan Sosyalist İşçi Partisi kuruldu.
1924. Çin'de "küçük imparator" Pu Yi, krallık sarayından çıkarıldı. Mançu unvanları iptal edildi.
1925. İtalya'da Benito Mussolini bütün sol partileri kapattı.
Aynı gün Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Ankara Hukuk Mektebi'ni açtı.
1936. Eski adı Mekteb-i Mülkiye olan Siyasal Bilgiler Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
1940. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt kazandı.
Aynı gün yapılan seçimleri 1952'de Dwight D. Eisenhower; 1968'de Richard Nixon kazandı.
1942. 2. Dünya savaşı günlerinde, lokanta ve birahanelere ekmek verilmesi yasaklandı.
1956. Sovyet tankları Macaristan'daki ayaklanmayı bastırdı; Janos Kadar başkanlığında yeni bir hükümet kuruldu.
1957. Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı tutuklandı. Hikmet Kıvılcımlı dini siyasete alet ederek komünizm propagandası yapmakla suçlanıyordu.
1964. Türkiye-Sovyetler Birliği Kültür Antlaşması imzalandı.
1966. Üniversiteye giremeyen 300 öğrenci İstanbul Üniversitesi rektörlüğünü işgal etti.
1972. İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etti. Genel Başkan Bülent Ecevit "İnönü'ye esenlik ve uzun ömür dilerim" dedi.
1977. Sinema emekçilerinin "Yeni sansür yönetmeliğini protesto yürüyüşü" İstanbul Taksim'de başladı. Yürüyüş, İstanbul'dan Ankara'ya yapılıyor.
1984. Güney Afrika'da ırkçılığa karşı genel grev yapıldı.
1986. Yanmasından 45 yıl sonra İstanbul Ortodoks Fener Patrikhanesi'nin yeniden yapımına izin verildi.
Aynı gün Askeri Yargıtay, Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) yöneticileri hakkındaki 5 ila 8 yıl arasındaki hapis cezalarını onayladı. Cezası onaylanan partililer arasında genel başkan Doğu Perinçek de var.
1998. Danıştay,10 aylık hapis cezası kesinleşince, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyib Erdoğan'ı başkanlıktan düşürdü.

Bugün Doğanlar:
1913. "Rüzgar Gibi Geçti" filminin Oscar ödüllü oyuncusu İngiliz sinema oyuncusu Vivien Leigh.

Bugün Ölenler:
1791. Besteci Wolfgang Amedeus Mozart;
1973. Geleneksel tiyatronun son temsilcisi "orta oyuncu" İsmail Dümbüllü

 

6 Kasım

1923. Amerikalı Jacop Schink, ilk elektrikli tıraş makinesinin patentini aldı.

1928. Amerika Birleşik devletleri başkanlık seçimlerini Herbert L. Hoover kazandı.

1956'da Aynı gün Dwight Eisenhower, ikinci kez başkan oldu.

1936. 65 yıl önce İzmit kağıt ve karton fabrikası üretime başladı

1937. İtalya; Almanya ile Japonya arasındaki anti-komünist pakta katıldı.

1955. Kayseri Şeker Fabrikası üretime başladı.

1971. İstanbul Kültür Sarayı'nın adı Atatürk Kültür Merkezi (AKM) olarak değiştirildi.

1972. İsmet İnönü'nün Genel Başkanlığı bırakmasının ardından Cumhuriyet Halk Partisi'nde istifalar devam ediyor; 18 parlamenter daha istifa etti.

1981. Yükseköğretim Kurulu (YÖK). Kurulduğu günden bu yana eleştirilen YÖK'ü protesto için her yıl 6 Kasım'da üniversite öğrencileri eylemler yapıyor.

1982. Emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem'e Salvador Allende madalyası verildi. Dikerdem, madalyayı alamadı, çünkü, Barış Derneği davasından tutukluydu.

1983. Genel seçimler yapıldı; Anavatan Partisi (ANAP) 211 milletvekili ile tek başına iktidar oldu. Halkçı Parti (HP)117, Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) 71 milletvekili çıkardı.1983 seçimleri12 Eylül'den sonra kurulan partilerin katıldığı ilk genel seçim oldu.

1987. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Abdullah Baştürk'e "İsveç Sendikal Hareketi1987 Özgürlük Ödülü" verildi.

1988. Yetkililer; PKK militanlarının Mardin'in Dargeçit ilçesinde bir köye yaptıkları baskında 3'ü öğretmen 4 kişiyi öldürdüklerini açıkladı.

1990. Üniversite öğrencileri,10. Kuruluş yıldönümünde, Yüksek Öğrenim Kurulu'nu (YÖK) eylemlerle protesto ettiler, çok sayıda öğrenci gözaltına alındı.

1991. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki yemin töreninde Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP milletvekilleri Hatip Dicle ve Leyla Zana'nın yemin dışında Kürtçe olarak ek sözler söylemeleri tartışma yarattı. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Dicle ve Zana'nın partiden istifa etmelerini istedi.

1992. Kuzey Irak'taki PKK kamplarına düzenlenen askeri harekâtın maliyetinin 2 trilyon lira olduğu açıklandı.

1996. Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddiaları İçişleri Bakanı Mehmet Ağar'a da yönelince Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, Ağar'ın istifasını istedi.



Bugün Doğanlar :

1835. Görüşleri zamanımızda değerini kaybetmekle birlikte suçlıluğu bilimsel olaral inceleme çığrını açmış olan İtalyan kriminolog Cesare Lombroso

1851. 1884'de ilk kez ABD borsalarında fiyat ortalaması yaparak günümüzde Dow Jones indeksi olarak bilinen ölçüyü getiren, Financial Times gazetesinin kurucusu Amerikalı gazeteci Charles Henry Dow.


Bugün Ölenler :

1893. Rus besteci Ilyiç Çaykovskiy.

1979. Türkiye'de "Hoş Memo" olarak tanınan "Li'L Abner"in yaratıcısı Amerikalı mizah yazarı All Capp.

1983. Ressam Münif Fehim Özarman.

 

7 Kasım
1917. Ekim Devrimi; Bolşevikler öncülüğünde ayaklanan işçi ve askerler Rusya'da iktidarı ele geçirdiler. O tarihte Rusya'da geçerli olan Gregoryen takvimiyle 26 Ekim'de gerçekleştiği için Ekim Devrimi olarak bilinen ayaklanma işçi ve asker Sovyetlerine (Meclis) dayandığı için Sovyet Devrimi olarak da adlandırılıyor.
1927. Sovyetler Birliği'nde muhalefet liderleri Lev Troçki ve Grigori Zinoviyev, Ekim Devrimi'nin 10. yıldönümünde bir gösteri düzenledi.
1935. Türk- Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması10 yıl süreyle uzatıldı.
1936. Macar müzisyen Bela Bartok, Ankara Halkevi'nde konferans verdi.
1942. Türk İnkılap Enstitüsü kuruldu.
1944. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt yeniden kazandı.
1972'de de Richard Nixon ikinci kez başkan oldu.
1953. İstanbul Zeyrek Camii'nde Bizans döneminden kalma mozaikler bulundu.
1962. Güney Afrika'da Nelson Mandela ülkeyi yasadışı yollardan terk ettiği için 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Aynı gün, uluslararası "Evlilik Oluru", "En Düşük Evlilik Yaşı" ve "Evliliklerin Yazımı Sözleşmesi" kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı.
1963. İlk yasal grev Bursa'da başladı. Belediyesi Otobüs İşletmesi'nde çalışan 222 işçi greve çıktı. İşçiler Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası üyesiydiler.
1964. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, ömür boyu hapse mahkum eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı affetti.
1967. İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri özel yüksek okulları protesto için boykota başladı.
1980. Toplu suçlarda gözaltı süresi 30 günden 90 güne çıkarıldı.
1982. 1981 Anayasası için halk oylaması yapıldı. Anayasa, yüzde 91,3 "evet" oyuyla kabul edildi.
1986. Yönetmen Zeki Ökten'in Pehlivan filmi, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Ödülü'nü aldı.
1988. Cezaevlerinde bin kişinin bir süredir açlık grevi yaptıkları açıklandı. Grev tek tip elbise ve sevk zinciri takılması uygulamalarına karşı yapılıyor.
2000. Galatasaray Futbol Takımı Avusturya'nın Graz takımıyla 2-2 berabere kaldı. Galatasaray, Şampiyonlar Ligi'nde 2. tura çıktı.

Bugün Doğanlar;
1913."Veba", "Başkaldıran İnsan", "Mutlu Ölüm" gibi eserlerin yazarı Nobel Ödül sahibi Fransız romancı Albert Camus Cezayir'de;
1867. Radyumun kaşifi, 2 kez Nobel ödülü alan Marie Curie Polonya'da.

Bugün Ölenler;
1958. Yazar Aka Gündüz.
1962. Yazar, öğretim üyesi ve insan hakları savunucusu, ABD Başkanlarında Roosevelt'in eşi Eleanor Roosevelt.
1971. Tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmeni Sami Ayanoğlu.
1977. Besteci ve keman sanatçısı Ertuğrul Çaplı.
1992. Çekoslovak lider Alexander Dubçek.

 

8 Kasım

1895. Alman fizikçi William Röntgen, kendi adıyla da anılan "X" ışınını keşfetti.
1829. Uzun Mehmed Zonguldak Ereğlisi Kestenli Köyü'nde ilk maden kömürünü buldu.
1923. Almanya'da Adolf Hitler Birahane Darbesi'ne kalkıştı.
1928. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığını ve Başöğretmenliğini kabul etti.
1932. Nazi Partisi, Almanya seçimlerinde,196 milletvekilliyle yine birinci parti.
1988. Amerika Birleşik Devletleri'nde başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi aday George Bush seçildi.
2000'de aynı gün Demokrat aday Al Gore ve Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un oyları başa baş çıktı. Oyların tekrar tekrar sayımı sonrası oğul Bush başkan oldu.
1933. Afganistan kralı Nadir Şah öldürüldü, yerine18 yaşındaki oğlu Zahir Şah geçti.
1938. Atatürk ikinci kez ağır komaya girdi.
Almanya'da Yahudilere karşı Kristal Gecesi olarak bilinen toplu saldırı başladı. Nazi polisi Yahudileri kendilerini savunamaz hale getirecek önlemleri aldı. 9-10 Kasım'da yağma başladı.
1941. Arnavutluk Komünist Partisi kuruldu.
1965. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı Basın ve Yayın Yüksek Okulu açıldı.
1980. Yazar Muzaffer Erdost ve kardeşi yayıncı İlhan Erdost yılında bugün gözaltına alındı.
1984. Derse başörtülü giren Doç. Dr. Nebahat Koru'nun üniversitedeki görevine son verildi.
Avrasya Maratonu ilk kez1987'de uluslararası atletizm takvimine alındı. İlk maratonu günü Danimarkalı atlet Jens Worzner kazandı.
1988. Çin'de deprem:1000 kişi öldü.
1996. İçişleri Bakanı Mehmet Ağar istifa etti. Ağar Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddialarıyla suçlanmıştı. Yerine, Meral Akşener içişleri bakanı oldu.
2000. Katılım Ortaklığı Belgesi açıklandı. Bu belge Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğinde atması gereken adımları belirliyor.

Bugün Doğanlar:
1900. "Rüzgar Gibi Geçi”nin yaratıcısı Amerikalı yazar Margaret Mitchell.
1922. Dünyada ilk kalp naklini yapan Dr. Christian Barnard Güney Afrika'da.
1935. Fransız sinema oyuncusu Alain Delon.

Bugün Ölenler:
1856. Ütopyacı sosyalist Etienne Cabet;
1973. Şair Faruk Nafiz Çamlıbel.
1979. Şair ve yazar Nevzat Üstün.

 

9 Kasım
1924. Refet Paşa (Refet Bele), Rauf Bey (Rauf Orbay) ve Adnan Bey'in (Adnan Adıvar) aralarında bulunduğu bir grup milletvekili Halk Fırkası'ndan istifa etti.
1930. Avusturya'da yapılan seçimleri sosyalistler kazandı. Naziler ve komünistler parlamentoya giremedi.
1936. Montreux Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1937. Japonya Şanghay'a girdi.
1938. Berlin'de 7 bin Yahudi dükkanı yağmalandı, yüzlerce sinagog ateşe verildi, çok sayıda Yahudi öldürüldü.
1960. Demokrat Parti adayı John F. Kennedy Amerikan başkanı seçildi.
1977. Başbakan Süleyman Demirel eleştirileri yanıtladı. "70 sente muhtaç olduğumuz devirde hacılarımıza 70 milyon dolar bulduk" dedi.
1982. 12 Eylül Anayasası, yürürlüğe girdi. Buna göre; Milli Güvenlik Konseyi ve Devlet Başkanı Kenan Evren cumhurbaşkanı ilan edildi.
1985. Satrançta büyük mücadele; Gari Kasparov, Anatoliy Karpov'u yendi; dünya satranç şampiyonu oldu.
1988. Galatasaray Futbol Takımı Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek finalde; Galatasaray İstanbul'da Neuchatel Xamax takımını 5-0 yendi.
Aynı gün Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Fikri Sağlar,1980-1980 arasında işkenceden149 kişinin öldüğünü açıkladı.
1989. Doğu Alman hükümetinin iki Almanya arasında seyahati serbest bırakması üzerine, binlerce kişi Berlin Duvarı'nı aşarak Batıya geçmeye başladı. 13 Ağustos 1961'de yükselmeye başlayan Duvar'ın açılmasıyla Soğuk Savaş dönemi kapandı.
1990. Mary Robinson İrlanda'nın ilk kadın devlet başkanı oldu.
1993. Hırvat topları Bosna'nın Mostar kentindeki Osmanlı köprüsünü tahrip etti. Köprü16. yüzyılda yapılmıştı.
1994. Urfa Tüneli'ne törenle su verildi. Tünel, Fırat'ın suyunu Harran'a kavuşturacak.
Aynı gün Aziz Nesin "Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü"nü aldı. Ödülü, merkezi New York'ta bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi verdi.
1995. Avrupa Parlamentosu hapisteki DEP milletvekili Leyla Zana'ya "Sakharov "Düşünce ve İfade Özgürlüğü" Ödülünü verdi.

Bugün Doğanlar:
1818. "Babalar ve Oğullar"ın yaratıcısı, Rus romancı ve oyun yazarı İvan Turgenyev.
1909. 4 Oscar ödüllü Amerikalı aktris Katherine Hepburn.

Bugün Ölenler:
1952. İsrail'in ilk Devlet Başkanı Chaim Weizmann.
1953. İngiliz şair Dylan Thomas.
1970. Fransız cumhurbaşkanlarından Charles de Gaulle.
1990. Yazar Kerim Korcan.

 

11 Kasım

1918. 1. Dünya Savaşı'nı sona erdiren ateşkes anlaşması Fransa'da bir orman içindeki vagonda imzalandı.
1923. Münih'te, "Birahane Darbesi" başarısızlığa uğrayan Adolf Hitler tutuklandı.
1938. Atatürk'ün ölümü üzerine, , Türkiye Büyük Millet Meclisi oy birliğiyle İsmet İnönü'yü cumhurbaşkanı seçti.
1942. Varlık Vergisi yasası kabul edildi.
1951. Juan Peron, yeniden Arjantin devlet başkanı seçildi.
1959. Akis dergisi yazarları Kurtul Altuğ ve Doğan Avcıoğlu, 3 ay 15'er gün hapse mahkûm oldular. Gerekçe: İran Şahı Rıza Pehlevi'ye yayın yoluyla hakaret.
1965. Afrika'daki son İngiliz sömürgesi Rodezya bağımsızlığını ilan etti.
1968. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, "Bizim sosyalizmimiz demokratik sosyalizm olacaktır. Biz de seçimle iktidara geleceğiz" dedi.
1970. İnsanlığa Karşı Savaş Suçlarının Zaman Aşımına Uğramazlığı Avrupa Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı.
1973. Mısır ile İsrail ateşkes anlaşması imzaladı.
1975. Angola Halk Cumhuriyeti kuruldu. Angola, Portekiz sömürgesiydi.
1980. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Cumhuriyet gazetesini ikinci bir emre kadar kapattı.
1987. Van Gogh'un "İrisler" tablosu, New York'ta 51 milyon dolara satıldı.
1989. Beyoğlu Adliyesi'nde çok sayıda sinema filmi, video-kaset ve fotoğraf müstehcen ve sakıncalı oldukları gerekçesiyle yakıldı.
1996. Anavatan Partisi, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, "Devlet, emniyet içinde Milli İstihbarat Teşkilatı'na, MİT'e alternatif bir örgüt yarattı. Bugünden sonra, devlet can güvenliğimizi sağlar diye güvenmeyin" dedi.
Aynı gün Türkiye'de bir şans oyunu olan "Sayısal Loto" başladı.

Bugün Doğanlar ::
1821. Rus yazar Fyodor Dostoyevski.

Bugün Ölenler:
1918. Avusturya sosyal demokrasisi önderi Victor Adler.
1944. Washington Büyükelçisi Münir Ertegün.
1986. Yazar Fahri Erdinç.
1990. Eski Başbakanlardan Prof. Sadi Irmak.

 

harika süper ellerine saglık emegine saglık

 

12 Kasım
Kasım'ın ikinci Pazartesi günü "Dünya Çocuk Kitapları Haftası" başlıyor. Hafta 1919'dan bu yana Dünyada,1946'dan beri de Türkiye'de kutlanıyor.

1926. İngiltere'de hükümet madencilerle anlaştı; 6 aydır süren grevi maden grevi sona erdi.

1929. Yeni Türk harfleriyle basılan posta pulları kullanıma girdi.

1933. Almanya'da yapılan seçimlerde Naziler oyların yüzde 92'sini aldı.

1934. Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu; Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı başkan yardımcılığına seçti.

1941. Erzincan'da deprem: 40 bin kişi öldü, 90 kişi yaralandı.

1945. Yugoslavya'da genel seçimleri Mareşal Josip Broz Tito'nun önderliğindeki Ulusal Cephe kazandı.

1953. yılında bugün Türkiye'de limanlarda serbest bölge kurulmasına karar verildi.

1969. Moskova'ya giden Cevdet Sunay, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk Türk cumhurbaşkanı oldu.

1976. Amerika ve Vietnam, savaş sonrası ilk kez Paris'te görüştü.

Aynı gün İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı.

1980. 12 Eylül darbesi sonrası ilk iki ayda 7,945 kişi gözaltına alındığı açıklandı.

1990. Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek "Flört, fahişelikten farksız" dedi.

1992. Halkın Emek Partisi'nden (HEP)18 milletvekili seçim bölgelerinde can güvenliği kalmadığı protesto amacıyla süresiz açlık grevine başladılar.

1995. İstanbul Yeniköy'deki Sait Halim Paşa yalısı elektrik kontağı sonucu yandı.

1996. Susurluk kazası sonrası ortaya atılan "devlet-mafya-siyaset" ilişkisini incelemek üzere Meclis araştırma komisyonu kuruldu. Aynı gün Susurluk Cumhuriyet Savcılığı kazada ölen Abdullah Çatlı ve Hüseyin Kocadağ ile yaralanan Sedat Emin Bucak'ın silahlı çete oluşturdukları iddiasıyla İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri Savcılığı'na fezleke gönderdi.

1998. PKK lideri Abdullah Öcalan Roma havaalanında yakalandı.

1999. Düzce'de Richter ölçeğine göre 7.2 şiddetinde deprem oldu. 828 kişi öldü, 4.948 kişi yaralandı.



Bugün Doğanlar:

1840. "Düşünen Adam"ı ile ünlü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin.

1866. Modern Çin'in kurucusu Sun Yat-Sen.


Bugün Ölenler:

1989. İspanya İç Savaşı'nın Cumhuriyeçi önderlerinden Komünist Parti lideri Dolores Ibarruri. "Dizlerinin üzerinde yaşamaktansa ayaklarının üzerinde ölmek yeğdir," sözüyle ünlü İbarruri, sosyalist söyleme yerleşen "Geçit Yok," direniş çağrısını da yükselten kişiydi.

1994. Amerikalı Olimpiyat şampiyonu ve 100 ve 200 m. rekortmenlerinden siyah kadın atlet Wilma Rudolph.

 

Tarihte Bugün / 13 Kasım

1906. Fransız Paul Cornu, bir bisiklet üzerine tasarlanan dünyanın ilk helikopterini uçurdu.

1918. İtilaf Devletleri'ne ait savaş gemileri İstanbul Limanı'na girdiler ve toplarını şehre çevirdiler.

1932. Dr. Müfide Kazım, Türkiye'nin ilk kadın hükümet tabibi oldu.

1945. General Charles de Gaulle geçici Fransız Hükümeti'nin başkanlığına getirildi.

1956. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, Alabama eyaletinde otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığına yol açan yasanın geçersizliğini ilan etti.

1957. Sovyetler Birliği uzaya Sputnik-3'ü fırlattı. Sputnik-3 içinde iki de köpek vardı.

1961. Üniversiteye giremeyen öğrenciler İstanbul'da gösteri yapmak isteyince Polis müdahale etti.

1963. Lastik-İş Sendikası Genel Başkanı Rıza Kuas tutuklandı. Sendika bir çok işyerinde grev uygulamaktaydı.

1966. Adana'da Amerikalı erlerin kadınlara sarkıntılık ettikleri iddiaları ile galeyana gelenler Amerikalılara ait bina ve otomobilleri tahrip etti.

1968. Din Görevlileri Federasyonu kapatıldı.

Aynı gün sonuçlanan Türkiye İşçi Partisi Kongresi'nde Mehmet Ali Aybar yeniden genel başkan seçildi.

1970. Suriye'de Hafız Esat darbe yaptı.

1977. Ajda Pekkan 7. Popüler Şarkı Yarışması'nda 2 altın madalya kazandı.

1980. Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan seçim yasasına muhalefetten 2'şer ay hapse mahkûm oldu.

1981. Milli Güvenlik Konseyi erken emekliliği teşvik eden yasayı onayladı. Artık isteyen memur 20 yılda emekli olabilecek.

1985. Kolombiya'da Nevada del Ruiz yanardağı patladı; 2 bine yakın insan öldü. Yanardağ 1845'den beri suskundu.

1986. Haciz ve iflas olayları arttı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB hükümetin tüccarı desteklemesini isteyince, Başbakan Turgut Özal, "batan batsın" dedi.

1990. ****l işkolunda örgütlü 50 bin işçi Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası MESS'i protesto için işyerlerinde yürüyüş yaptı.

1991. Eskişehir Cezaevi'ne sevk edilen tutuklu ve mahkûmlara yönelik dayak ve kötü muamele protesto edildi.



Bugün Doğanlar:

1850. "Define Adası" kitabıyla ünlü İskoç yazar ve seyyah Robert Louis Stevenson.

1912. "Gergedan" oyunu ile tanınan Romen asıllı Fransız oyun yazarı Eugene Ionesco.


Bugün Ölenler:

1943. Hikaye ve roman yazarı Kütahya Milletvekili Sadri Ertem.

1949. Eğitimci ve edebiyat tarihçisi Hıfzı Tevfik Gönensay.

1974. "Bisiklet Hırsızları" filminin yaratıcısı İtalyan yönetmen Vittorio de Sica.

1994. Ressam Nedim Günsür.

 

Tarihte Bugün / 14 Kasım

14-20 Kasım Dünya Diyabet Günleri

1914. Fuat Uzkınay, ilk Türk filmi sayılan "Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı'nı" çekti.

1925. Sürrealistlerin ilk sergisi Paris'te açıldı.

Aynı gün, Sivas'ta bazı kişiler şapka inkılabına karşı duvarlara yazılar astı. İmamzade Mehmet Necati, bu nedenle idama mahkûm oldu.

1940. İngiltere'nin Coventry şehri hava saldırısına uğradı;100 sivil öldü.

1941. Türkçe Terimler Cep Kılavuzu yüksek okul öğretmenlerine dağıtıldı.

1958. Hukuk Profesörü Ragıp Sarıca "Gazetecilerin tevkif edildiği yerde demokrasi yoktur," dedi.

1960. Yassıada duruşmalarında, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yla ilgili döviz yolsuzluğu davası başladı. Aynı gün, eski başbakan Adnan Menderes'in yargılandığı "Bebek Davası"nda delil olarak bebeğin kemikleri Ankara'dan getirildi.

1964. Amerikalı aktör Kirk Douglas "iyi niyet elçisi" olarak Türkiye'ye geldi. Başbakan İsmet İnönü, Douglas'ı kabul etti.

1969. Muammer Kaddafi Libya'daki bütün yabancı bankaları kamulaştırdı.

1972. İsmet İnönü, 5 Cumhuriyet Halk Partisi'nden, 'da da milletvekilliğinden de istifa etti.

1983. Barış derneği davası sonuçlandı.18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.

1984. Türk Milli Futbol Takımı, kendi sahasında İngiltere'ye 8-0 yenildi.

1985. Demokratik Sol Parti (DSP) kuruldu.

1992. Denizli'de sergilenen 6 nü fotoğraf valinin emriyle kaldırıldı.

1993. Naim Süleymanoğlu, Dünya Halter Şampiyonası'nda üç altın madalya kazandı.



Bugün Doğanlar:

1840. Fransız empresyonist ressam Claude Monet.

1889. Hindistan'ın ilk başbakanı Jawaharial Nehru.


Bugün Ölenler:

1950. Şair Orhan Veli Kanık;

1980. Nakşibendi cemaati liderlerinden Mehmet Zahit Kotku.

1982. Çevirmen ve gülmece yazarı Osman Canberk.

 

Tarihte Bugün / 15 Kasım

1889. Brezilya Cumhuriyeti ilan edildi.

1924. İstanbul'da yüksek öğrenim gençliği İstanbul Tramvay Şirketi'ni protesto etti. Şirket öğrencilere indirimli tarife uygulamıyordu.

1937. Dersim İsyanı lideri Seyit Rıza ve 6 arkadaşı Tunceli'de idam edildi.

1938. İspanya İç Savaşı'nda dayanışma amacıyla Cumhuriyetçiler safında çarpışan, bütün ülkelerden gelen gönüllülerin oluşturduğu Uluslararası Tugaylar İspanya'yı terk etmeye başladı.

1941. İç hat uçak seferleri durduruldu.

1942. İki fiyatlı ekmek satışına başlandı: memurlar14, halk 27 kuruştan ekmek alacak.

1968. İtalya'da çalışanlar genel greve gitti.

1975. İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu kuruldu.

1979. İstanbul, Haydarpaşa açıklarında Yunan gemisi Evrenia ile petrol yüklü Rumen tankeri Independenta çarpıştı. Independenta patlayarak yandı.

1981. Danışma Meclisi Başkanı Prof. Sadi Irmak "Bizim demokrasimiz kendimize mahsus olacak" dedi.

1983. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.

1988. Başbakan Turgut Özal, Türkiye'nin Filistin Devleti'ni tanıdığını açıkladı.

1990. İstanbul ****ş fabrikasında çalışan 950 işçi üretimi durdurdu. İşçiler 'da eş ve çocuklarıyla birlikte açlık grevine başladılar.

1995. Türkiye A Milli Futbol Takımı İsveç'le berabere kaldı. Böylece, ilk kez Avrupa Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazanıldı.

2000. Geçen yıl bugün Manisa'da16 gence işkence iddiasıyla üçüncü kez yargılanan polislere 5 ila10 yıl arasında ceza verildi. Polisler, ilk iki yargılamada beraat etmişlerdi.



Bugün Doğanlar:

1603. 14 yaşında tahta çıkan ve 1618-22 arasındaki kısa süren hükümdarlığı sırasında imparatorluğun reform gereksinimleri için çaba gösteren Osmanlı Sultanı II. (Genç) Osman.

1881. F. P. A. baş harfleriyle imzaladığı mizahi köşe yazılarıyla çağdaş gazete köşe yazısı geleneğini başlatan Amerikalı çevirmen, şair ve radyocu Franklin Pierce Adams.,

1887. 20 yüzyıl Amerikan sanatının önde gelen kadın ressamlarından Georgia O'Keeffe.



Bugün Ölenler:

1916. "Quo Vadis"in yazarı Polonyalı romancı Henryk Sienkiwicz.

1958. Amerikalı sinema oyuncusu Tyrone Power.

1980. Halkbilimci Prof. Sedat Veyis Örnek.

1984. V. Mehmet Reşat'ın torunu Nazım Osmanoğlu.

1998. Amerikalı siyah ve yurttaş hakları savunucusu Stokely Carmichael

 

Tarihte Bugün / 16 Kasım

1869. Akdeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan Süveyş Kanalı 132 yıl önce açıldı.

1926. Hintli şair Tagor İstanbul'a geldi. Tagor, "Yaptığınız inkılaplar yalnız Türkiye İçin değil, bütün Doğu için de parlak bir gelecek hazırlamaktadır" dedi.

1935. İngiltere'de Muhafazakar Parti seçimleri 432 sandalye alarak kazandı.

1938. Atatürk'ün naşı Dolmabahçe Sarayı'nda katafalka kondu.

1942. Tasvir-i Efkâr gazetesi yayımlanmaya başladı.

1949. İsmet İnönü ve Celal Bayar'a suikast ihbarı yapıldı. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna suikast düzenleyicisi olma iddiasıyla tutuklandılar. İddianın geçersizliği anlaşılınca her ikisi de 21 Kasım günü serbest bırakıldılar.

1967. Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Şiir Forumu Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı yaşayan en büyük Türk şairi seçti.

1975. Eylül depreminde evsiz kalan Liceliler resmi daireleri işgal etti.

1976. İki Filistinli gerilla Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed, ömür boyu hapse mahkûm edildi. Reşit ve Muhammed 11 Ağustos1976'da Yeşilköy havaalanında yolculara ateş etmişti. Eylem sonrası, yakalanan gerillalar eylemi İsrail'in Uganda baskınının intikamı için yaptıklarını söylemişlerdi.

1979. Başbakan Süleyman Demirel, "Devraldığımız şey kuyruktur, yokluktur, kan denizidir." dedi.

Aynı gün Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER İstanbul şubesi eski başkanı Talip Öztürk öldürüldü.

1981. Eski Başbakan Nihat Erim ve İstanbul Emniyet Müdür Muavini Mahmut Dikler'i öldürmekten sanık 6 Dev-Sol militanı idama mahkum oldu.

1986. Mimar Sedat Hakkı Eldem Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Eldem'in İstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu binası bu ödüle değer görüldü.

1987. Türkiye'ye gelen Türkiye İşçi Partisi ( TİP ) Genel Sekreteri Nihat Sargın ile Türkiye Komünist Partisi ( TKP ) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) uçaktan iner inmez gözaltına alındılar. Sargın ve Kutlu Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni (TBKP) kurmak amacıyla Türkiye'ye gelmişlerdi.

1988. Yüksek öğrenim kurumlarında başörtüsünü serbest bırakan düzenleme Meclis'te yasalaştı.

1991. Bilge Karasu, "Gece" romanıyla, Pegasus Edebiyat Ödülü'nü aldı.

1995. Eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemeleri Başsavcısı Nusret Demiral Milliyetçi Hareket Partisi'ne girdi.



Bugün Doğanlar:

1895. Alman besteci Paul Hindemith.


Bugün Ölenler:

1935. Şair Celal Sahir Erozan.

1960. Oscar ödüllü Amerikalı aktör Clark Gable.

1974. Sosyolog ve halkbilimci Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu.

1981. Oscar ödüllü Amerikalı aktör William Holden,

1990. Ressam Fikret Kolverdi.

2000. Protest müzik sanatçısı Ahmet Kaya.

 

Tarihte Bugün / 17 Kasım 1922. Sibirya, Sovyetler Birliği'ne katıldı.

1924. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Kurucuları arasında Halk Fırkası'ndan 9 Kasım'da ayrılan Refet (Bele), Adnan (Adıvar), Ali Fuat (Cebesoy), Hüseyin Rauf ( Orbay) Beyler de vardı.

1929. Sovyetler Birliği'nde Nikolay Buharin politbürodan çıkarıldı.

Aynı gün Türkiye'de, Ta Hronika davasında gazetenin sorumlu müdürü Madam Mihailidi beraat etti.

1930. Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini feshetti.

1933. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ile diplomatik ve ticari ilişkiler kurmaya başladı.

1934. Şehir Tiyatrosu'nda üç milli opera oynanmasına karar verildi. Ülkü Yolu, Taş Bebek ve Bayönder operaları sahnelenecek.

1939. Türk ordusundaki son Alman danışmanlar Türkiye'den ayrıldı.

1942. Bigadiç, Sındırgı ve Gölcük'te deprem..

Aynı gün Mısır kralı Faruk sürgüne gönderildi, yerine albay Cemal Abdul Nasır geçti.

1958. Erzurum Atatürk Üniversitesi açıldı.

1963. Yerel seçimler Adalet Partisi'nin zaferiyle sonuçlandı.

1965. Devlet Tiyatrosu'nda grev başladı. Grev, iki gün sonra sona erdi.

1970. Sağcı "komandolar" İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi'ni bastı. İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı.

1972. Juan Peron 17 yıllık sürgünden sonra Arjantin'e döndü.

1975. Gaziantep'te bütün ortaokul ve liseler boykota gitti.

1976. Türkiye İşçi Partisi'nin davetlisi Şilili sanatçılar sınır dışı edildi.

1981. Milliyetçi Hareket Partisi davasında Alparslan Türkeş "Ben faşist değil, Atatürkçüyüm" dedi.

1983. Yorgun Savaşçı filmi yaktırıldı. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT Genel Müdürü Macit Akman, "gerekçe olarak, senaryonun tarihi gerçeklere uymadığı gösterildi" dedi.

1990. Genel Maden-İş Sendikası üyesi 48 bin maden işçisi grev kararı aldı.

1995. Osman Hamdi Bey'in "Yeşil Türbe" tablosu İngiltere'de 37 milyar liraya satıldı.

1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP Ankara'da "Ya hesap verecekler, ya halk onları süpürecek" sloganıyla bir miting yaptı. 8 bin ÖDP'li Susurluk kazasıyla ortaya çıkan "devlet-mafya-polis" ilişkisini protesto etti.

1999. İrlanda'yı yenen Türk Milli Futbol Takımı Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazandı.



Bugün Doğanlar:

1925. Amerikalı aktör Rock Hudson.

1942. Amerikalı sinema yönetmeni Martin Scorsese.


Bugün Ölenler:

1917. Fransız heykeltıraş Auguste Rodin.

1982. Eski milli eğitim bakanlarından Dr. İbrahim Öktem ve şair, yazar, ve tiyatrocu Suat Taşer.